Por máis que se queira manter a relevancia dos estados nacionais, pasado e presente demostran o contrario. Xa Sidney Pollard insistiu en que a Revolución Industrial había de ser analizada como un fenómeno esencialmente rexional pero isto agudizouse cos efectos da globalización, que contribuíu a minimizar o rol que durante un tempo delegouse nos estados nacionais.Na actualidade fálase da necesidade de desenvolvemento de redes transnacionales entre rexións e cidades pero non é senón o reflexo do que a perspectiva histórica pon de manifesto: que “as cidades son formacións políticas que habitualmente teñen maior permanencia no tempo que outras construcións máis amplas”.
As persoas constrúen as culturas e as culturas determinan, á súa vez, como son as persoas. (…) Enterrado en capas e capas de cultura tradicionalmente individualizadora, o impulso colaborativo pode permanecer paralizado… (Manel Muntada)
***